Mindset Blog

19 januari 2025

Het G-schema

Handige tool voor een groeimindset

We willen allemaal het beste voor onze kinderen. Groeien en ontwikkelen gaan, soms letterlijk, met vallen en opstaan. Een groeimindset - de overtuiging dat je beter in iets kunt worden door te oefenen en door te zetten - is daarbij heel belangrijk. Je eigen gedachten zijn hierbij van grote invloed. Dat is waar het G-schema van pas komt. 

In dit blog leg ik uit wat het G-schema is en hoe je het kunt inzetten om aan de groeimindset van je kind te werken.

Wat is het G-schema?

Het G-schema is een hulpmiddel om de manier waarop kinderen denken over hun prestaties te veranderen. Het staat voor Gebeurtenis - Gedachte – Gevoel – Gedrag - Gevolg. Het schema laat zien hoe de verschillende G’s elkaar beïnvloeden en dat je daarmee dus invloed hebt op het resultaat.

Met het G-schema geef je kinderen een tool die ze zelf in kunnen zetten om negatieve gedachten om te buigen naar meer positieve en oplossingsgerichte gedachten. En nee, daarvoor hoeft je kind niet het hele schema te onthouden of snappen.

De vijf onderdelen van het G-schema

Gebeurtenis

Bovenaan het G-schema staat de gebeurtenis. Deze kan je vaak niet veranderen. Je moet bijvoorbeeld een toets maken of je bent aan het oefenen met de rugslag. Je kunt dan niet gewoon zeggen: ‘Dat doe ik niet.’

Gedachte
Veel kinderen hebben de neiging om negatieve gedachten te hebben, wanneer ze iets moeilijk vinden, zoals: "Ik snap er niks van." of "Ik leer de rugslag nooit." Deze gedachten zijn niet helpend. Het is belangrijk om ze bewust te maken van deze gedachten en deze te vervangen door positieve, groei gerichte gedachten, zoals: "Dit is moeilijk, maar ik heb goed geleerd voor de toets" of "De schoolslag vond ik eerst ook moeilijk, als ik de rugslag oefen, word ik vanzelf beter."

Gevoel
De gedachten die we hebben, beïnvloeden ons gevoel. Als je kind denkt: "Dit lukt me nooit," kan dat gevoelens van frustratie, verdriet, onmacht of boosheid oproepen. Heeft je kind helpende gedachten, dan voelt het zich rustiger en heeft het meer vertrouwen. Het gevoel dat je kind heeft, beïnvloedt het gedrag van je kind.

Gedrag
Als je kind zich ontmoedigd voelt, zal het misschien opgeven of niet genoeg moeite doen: ‘Het heeft immers toch weinig zin…’ Leer jij je kind dat het de gedachten zijn die het nare gevoel veroorzaken, dan kan je kind de gedachten veranderen. Met de gedachten verander je het gevoel en met een positiever gevoel lukt het beter om door te zetten, te blijven oefenen en hulp te vragen als het echt niet lukt.

Gevolg

Wanneer je kind opgeeft door de niet helpende gedachten, worden deze gedachten werkelijkheid: het lukt niet. Heeft je kind bij dezelfde gebeurtenis helpende gedachten dan betekent dat niet dat opeens alles lukt, maar je kind komt wel verder. Het voelt zich rustiger en weet dat oefenen en tegenslagen erbij horen. Daardoor lukt het vaak wel om (kleine) stappen vooruit te zetten.

Het G-schema in de praktijk

Nu je begrijpt hoe het G-schema werkt, vraag je je misschien af hoe je het kunt toepassen in het dagelijks leven van je kind. Hiervoor heb ik een aangepast G-schema gemaakt: Het Gevoelspriet-schema. In dit schema zie je Bijtje de Bij die verschillende gedachten heeft. Bij de helpende gedachten is er niets aan de hand, maar bij de niet-helpende gedachten gaat het alarm af, want Bijtje voelt zich rot. Je kunt dit hele schema met je kind doornemen en erbij pakken in verschillende situaties. Het enige wat je kind hoeft te onthouden, is dat het luistert naar zijn of haar alarm: gaat dit af, dan heb je een rotgevoel en moet je je gedachten veranderen.

Waarom werkt het G-schema?

Het G-schema werkt, omdat het kinderen helpt om hun mindset actief te veranderen. Het moedigt ze aan om te denken in termen van groei. Door dit schema regelmatig toe te passen, leren kinderen dat het niet gaat om het resultaat, maar om het proces van leren, het maken van fouten en hiervan leren. Dit versterkt hun vertrouwen en motivatie om door te zetten, zelfs als ze in de toekomst weer tegen moeilijkheden aanlopen.

Aan de slag met het Gevoelspriet-schema

Het gevoelspriet-schema is hieronder gratis te downloaden.

Het boekje van Bijtje de Bij bevat een aantal gedichten en werkt met het Gevoelspriet-schema. Dit kun je als ouder gebruiken om samen aan de groeimindset van je kind te werken. Wil je meer weten over groeitaal, dan is de Groeitaalgids een handig hulpmiddel.

5 december 2024

De magie van groeitaal

Hoe jouw woorden het verschil maken

Het is een drukke ochtend en je vijfjarige komt naar je toe met een zelf getekende kaart. “Kijk, mama, ik heb deze gemaakt!” Je glimlacht en zegt: “Wat mooi! Jij kunt zo goed tekenen!” Wat als ik je vertel dat een kleine aanpassing in je woorden een groot verschil kan maken in hoe je kind zichzelf ziet? Wat als je zegt: “Wat een mooie kaart! Ik zie dat je hard hebt gewerkt om netjes te kleuren.” Dit is het verschil tussen een compliment en groeitaal.

Groeitaal is de manier waarop je met woorden de focus legt op het proces, de inspanning en het leren, in plaats van alleen op het resultaat of het talent. Dit helpt kinderen een groeimindset te ontwikkelen: het geloof dat vaardigheden en intelligentie kunnen groeien door inzet en leren. In deze blog duik ik dieper in de rol van groeitaal voor kinderen van 4 tot 12 jaar en geef ik praktische tips voor elke leeftijdsgroep.

Wat is een groeimindset?

Een groeimindset is een manier van denken waarbij kinderen geloven dat ze beter kunnen worden door te oefenen, fouten te maken en te leren. Het tegenovergestelde is een vaste mindset. Kinderen met een vaste mindset denken dat hun talenten en vaardigheden vaststaan. Onderzoek van de Amerikaanse psycholoog Carol Dweck laat zien dat kinderen met een groeimindset gemotiveerder zijn om uitdagingen aan te gaan en veerkrachtiger zijn als ze tegenslagen tegenkomen. 

Hier komt jouw rol als ouder om de hoek kijken. De woorden die jij kiest, kunnen het verschil maken tussen “Ik kan dit niet” en “Ik kan dit nog niet” Groeitaal speelt hierbij een cruciale rol.

De rol van groeitaal voor verschillende leeftijdsgroepen

Voor peuters en kleuters (4-6 jaar)

Kleine kinderen zijn ontdekkers. Ze leren door te proberen. Soms lukt iets meteen, maar veel dingen gaan eerst mis. Dat is deel van de ontdekkingsreis: je ontdekt wat niet werkt.  Groeitaal helpt kinderen vertrouwen op te bouwen in hun vermogen om te leren. 

• Voorbeeld: Als je kind een puzzel maakt, zeg dan: “Ik zie dat je verschillende stukjes probeerde totdat het paste. Je gaf niet zomaar op!”
• Tip: Vervang “Wat ben je slim!” door “Wat heb je goed nagedacht!” Dit leert je kind dat het proces belangrijk is, niet alleen het resultaat.

Voor kinderen in de middenbouw (7-9 jaar)

Deze leeftijdsgroep begint zichzelf te vergelijken met anderen. Ze kunnen dan gaan denken: “Ik ben niet goed in rekenen” of “Ik kan helemaal niet netjes schrijven”

• Voorbeeld: Als je kind klaagt over een moeilijke rekensom, kun je zeggen: “Rekenen kan lastig zijn, maar kijk eens hoe je het stap voor stap probeert. Dat is precies hoe je beter wordt.”
• Tip: Introduceer het woordje nog. Als je kind zegt: “Ik kan dit niet”, antwoord dan met: “Je kunt het nog niet, maar je bent het aan het leren”

Voor prepubers (10-12 jaar)

Prepubers worden zelfstandiger en beginnen na te denken over hun eigen leerproces. Dit is een perfecte leeftijd om ze bewust te maken van hun mindset en groeitaal te gebruiken om te zorgen dat ze veerkrachtig worden en blijven.

• Voorbeeld: Na een teleurstellend proefwerk kun je zeggen: “Dit cijfer laat alleen zien waar je nu staat, niet waar je kunt eindigen. Wat kunnen we anders proberen om het volgende keer beter te doen?”
• Tip: Moedig reflectie aan. Stel vragen zoals: “Wat heb je geleerd van deze situatie?” of “Wat kun je de volgende keer anders aanpakken?”

Jouw woorden maken het verschil

Door groeitaal bewust te gebruiken, geef je je kind niet alleen vertrouwen in zijn of haar eigen leervermogen, maar ook de veerkracht om uitdagingen te omarmen en fouten te zien als kansen om te groeien. Het mooie is dat je hier als ouder meteen mee kunt beginnen, ongeacht de leeftijd van je kind.

Ben je benieuwd naar meer voorbeelden en tips? In mijn Groeitaalgids voor Ouders deel ik praktische inzichten, uitleg en heel veel voorbeelden van groeitaalzinnen die je in jouw dagelijkse opvoeding kunt gebruiken. Samen maken we van jouw woorden een krachtig hulpmiddel om je kind te laten groeien! 🌱